Çarpan Hesaplama
Matematikte sıkça kullanılan bir kavram olan sayıların çarpanlarını hızlı ve kolay bir şekilde hesaplayın.
Çarpan Nedir?
Bir sayının çarpanı, o sayıyı böldüğümüzde kalan bırakmayan sayılardır. Örneğin, 12 sayısının çarpanları 1, 2, 3, 4, 6 ve 12'dir. Bu çarpanlar, 12'yi tam bölen sayılardır.
Örnekler
- 12 sayısının çarpanları: 1, 2, 3, 4, 6, 12
- 28 sayısının çarpanları: 1, 2, 4, 7, 14, 28
- 45 sayısının çarpanları: 1, 3, 5, 9, 15, 45
Çarpanları Nasıl Hesaplarız?
Çarpanları bulmak için bir sayıyı daha küçük sayılara bölerek başlarız. İşte adım adım bir rehber:
- Bir ve Kendisi: Her sayının çarpanları arasında 1 ve kendisi mutlaka bulunur.
- Bölme İşlemi: Sayıyı 2, 3, 4, ... gibi ardışık sayılara bölerek kalan kalıp kalmadığını kontrol edin.
- Kalan Kontrolü: Eğer bir sayı, başka bir sayıya bölündüğünde kalan 0 ise, bu sayılar birbirinin çarpanıdır.
Örneğin, 18 sayısının çarpanlarını bulalım:
- 1 ve 18 (çarpanları)
- 18 ÷ 2 = 9 (kalan yok, demek ki 2 ve 9 da çarpanları)
- 18 ÷ 3 = 6 (kalan yok, demek ki 3 ve 6 da çarpanları)
Sıkça Sorulan Sorular
1. Çarpan nedir?
Çarpan, bir sayıyı böldüğünüzde kalan bırakmayan sayıdır.
2. Çarpanlar ne işe yarar?
Çarpanlar, matematikte birçok alanda kullanılır. Özellikle faktorizasyon ve asal çarpanlara ayırma gibi işlemlerde önemli bir rol oynar.
3. Asal çarpan nedir?
Asal çarpan, sadece 1 ve kendisi ile bölünebilen sayılardır. Örneğin, 2, 3, 5, 7 gibi sayılar asal çarpanlardır.
Çarpanlar Tablosu
| Sayı |
Çarpanları |
Nasıl Bulunur ? |
| 45 |
1 ,3 ,5 ,9 ,15 ,45 , |
45in Çarpanları Nedir ? |
| 11 |
1 ,11 , |
11in Çarpanları Nedir ? |
| 23 |
1 ,23 , |
23ün Çarpanları Nedir ? |
| 37 |
1 ,37 , |
37nin Çarpanları Nedir ? |
| 3273 |
1 ,3 ,1091 ,3273 , |
3273ün Çarpanları Nedir ? |
| 6096 |
1 ,2 ,3 ,4 ,6 ,8 ,12 ,16 ,24 ,48 ,127 ,254 ,381 ,508 ,762 ,1016 ,1524 ,2032 ,3048 ,6096 , |
6096nın Çarpanları Nedir ? |
Bölen Nedir?
Bir sayının böleni, o sayıyı tam olarak bölen, yani bölme işleminde kalan bırakmayan pozitif tam sayılardır. Matematiksel olarak, eğer a sayısı b sayısına tam bölünüyorsa (a ÷ b işleminde kalan 0 ise), b sayısı a sayısının bir bölenidir. Bölenler, çarpanlar ile aynı kavramdır.
Bölen Örnekleri
- 12 sayısının bölenleri: 1, 2, 3, 4, 6, 12
- 24 sayısının bölenleri: 1, 2, 3, 4, 6, 8, 12, 24
- 36 sayısının bölenleri: 1, 2, 3, 4, 6, 9, 12, 18, 36
- 50 sayısının bölenleri: 1, 2, 5, 10, 25, 50
Bölenleri Nasıl Buluruz?
Bir sayının bölenlerini bulmak için sistematik bir yöntem izleyebiliriz:
- 1 ve Kendisi: Her sayının en küçük böleni 1, en büyük böleni ise kendisidir.
- Sıralı Bölme: Sayıyı 2'den başlayarak kareköküne kadar olan tüm sayılara böleriz.
- Çift Bulmak: Bir bölen bulduğumuzda, sayıyı bu bölene bölerek ikinci böleni de buluruz.
- Sıralama: Bulunan tüm bölenleri küçükten büyüğe sıralarız.
Örnek: 30 Sayısının Bölenlerini Bulma
30 sayısının bölenlerini adım adım bulalım:
- 30 ÷ 1 = 30 → 1 ve 30 bölendir
- 30 ÷ 2 = 15 → 2 ve 15 bölendir
- 30 ÷ 3 = 10 → 3 ve 10 bölendir
- 30 ÷ 5 = 6 → 5 ve 6 bölendir
- 30 ÷ 4 = 7.5 → 4 bölen değildir (kalan var)
Sonuç: 30 sayısının bölenleri: 1, 2, 3, 5, 6, 10, 15, 30
Bölen Türleri
1. Öz Bölenler (Proper Divisors)
Bir sayının kendisi hariç tüm bölenlerine öz bölenler denir. Örneğin, 12 sayısının öz bölenleri: 1, 2, 3, 4, 6'dır (12 dahil değil).
2. Asal Bölenler
Bir sayının bölenleri arasında asal olan sayılara asal bölenler denir. Örneğin, 30 sayısının asal bölenleri: 2, 3, 5'tir.
3. Tam Kare Bölenleri
Eğer bir sayı tam kare ise (4, 9, 16, 25 gibi), bölen sayısı tektir. Örneğin, 36'nın 9 böleni vardır: 1, 2, 3, 4, 6, 9, 12, 18, 36
Özel Sayı Tipleri
Mükemmel Sayılar
Kendisi hariç bölenlerinin toplamı kendisine eşit olan sayılara mükemmel sayı denir.
- 6: Bölenleri 1, 2, 3, 6 → 1+2+3 = 6 ✓
- 28: Bölenleri 1, 2, 4, 7, 14, 28 → 1+2+4+7+14 = 28 ✓
- 496: Bir diğer mükemmel sayı
Bol Sayılar (Abundant Numbers)
Öz bölenlerinin toplamı kendisinden büyük olan sayılardır. Örneğin, 12'nin öz bölenleri toplamı: 1+2+3+4+6 = 16 > 12
Eksik Sayılar (Deficient Numbers)
Öz bölenlerinin toplamı kendisinden küçük olan sayılardır. Örneğin, 10'un öz bölenleri toplamı: 1+2+5 = 8 < 10
Bölen Sayısı Nasıl Hesaplanır?
Bir sayının kaç tane böleni olduğunu bulmak için asal çarpanlara ayırma yöntemini kullanırız:
- Sayıyı asal çarpanlarına ayırın
- Her asal çarpanın üssüne 1 ekleyin
- Bu sonuçları çarpın
Örnek: 72 Sayısının Bölen Sayısı
72 = 2³ × 3²
Bölen sayısı = (3+1) × (2+1) = 4 × 3 = 12 bölen
Kontrol: 72'nin bölenleri: 1, 2, 3, 4, 6, 8, 9, 12, 18, 24, 36, 72 (toplam 12 tane) ✓
Bölenler Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
1. Bölen ile çarpan arasında fark var mı?
Hayır, bölen ve çarpan matematiksel olarak aynı kavramdır. İki terim de bir sayıyı tam olarak bölen pozitif tam sayıları ifade eder.
2. Her sayının en az kaç böleni vardır?
1 hariç her pozitif tam sayının en az 2 böleni vardır: 1 ve kendisi. Asal sayıların sadece bu iki böleni vardır.
3. En çok bölene sahip sayılar hangileridir?
Çok sayıda küçük asal çarpana sahip sayılar daha fazla bölene sahiptir. Örneğin, 120 = 2³×3×5 sayısının 16 böleni vardır.
4. 1 sayısının kaç böleni vardır?
1 sayısının sadece bir böleni vardır: kendisi (1). Bu özelliğiyle diğer tüm sayılardan farklıdır.
5. Asal sayıların bölenleri nelerdir?
Asal sayıların sadece iki böleni vardır: 1 ve kendisi. Bu özellik asal sayıları tanımlar. Örneğin, 7 sayısının sadece 1 ve 7 bölenleri vardır.
Popüler Sayıların Bölenleri Tablosu
| Sayı |
Bölenleri |
Detaylı Bilgi |
| 12 |
1, 2, 3, 4, 6, 12 |
12nin Bölenleri |
| 18 |
1, 2, 3, 6, 9, 18 |
18in Bölenleri |
| 24 |
1, 2, 3, 4, 6, 8, 12, 24 |
24ün Bölenleri |
| 30 |
1, 2, 3, 5, 6, 10, 15, 30 |
30un Bölenleri |
| 36 |
1, 2, 3, 4, 6, 9, 12, 18, 36 |
36nın Bölenleri |
| 48 |
1, 2, 3, 4, 6, 8, 12, 16, 24, 48 |
48in Bölenleri |
| 60 |
1, 2, 3, 4, 5, 6, 10, 12, 15, 20, 30, 60 |
60ın Bölenleri |
| 72 |
1, 2, 3, 4, 6, 8, 9, 12, 18, 24, 36, 72 |
72nin Bölenleri |
| 84 |
1, 2, 3, 4, 6, 7, 12, 14, 21, 28, 42, 84 |
84ün Bölenleri |
| 90 |
1, 2, 3, 5, 6, 9, 10, 15, 18, 30, 45, 90 |
90ın Bölenleri |
| 100 |
1, 2, 4, 5, 10, 20, 25, 50, 100 |
100ün Bölenleri |
| 120 |
1, 2, 3, 4, 5, 6, 8, 10, 12, 15, 20, 24, 30, 40, 60, 120 |
120nin Bölenleri |
| 184 |
1, 2, 4, 8, 23, 46, 92, 184 |
184ün Bölenleri Nedir? |
| 118 |
1, 2, 59, 118 |
118in Bölenleri Nedir? |
| 68 |
1, 2, 4, 17, 34, 68 |
68in Bölenleri Nedir? |
Bölenler ile İlgili İpuçları
- Çift sayılar: Tüm çift sayıların 2 bölenidir.
- 5 ile bitenler: 5 veya 0 ile biten sayıların 5 bölenidir.
- Rakamlar toplamı 3'ün katı: Rakamları toplamı 3'e bölünürse, sayının 3 bölenidir.
- Rakamlar toplamı 9'un katı: Rakamları toplamı 9'a bölünürse, sayının 9 bölenidir.
- Son iki rakam 4'e bölünür: Sayının 4 bölenidir.